Vergeten testament wijst (stief)zonen aan als erfgenamen –partner erft niets
Een man en een vrouw zijn een geregistreerd partnerschap aangegaan zonder partnerschapsvoorwaarden. Uit een eerder huwelijk van de man zijn twee zonen geboren. Als de man eind 2018 overlijdt, blijkt uit een in 1990 opgemaakt testament dat hij zijn zonen tot enige erfgenamen heeft benoemd. De vrouw vecht het testament aan. Rechtbank Den Haag geeft haar echter geen gelijk. Taalkundig is het testament helder. De verhoudingen die de man met het testament heeft willen regelen en ook de omstandigheden waaronder het testament is opgemaakt, geven geen aanleiding om hiervan af te wijken. De daden en verklaringen buiten het testament om zijn dan niet van belang.
De rechtbank geeft overzichtelijk aan in welke volgorde een testament moet worden uitgelegd. Zij stelt eerst vast of het testament taalkundig voldoende helder is. Als toch nadere uitleg nodig is, kijkt de rechter vervolgens naar de verhoudingen die de erflater met het testament heeft willen regelen. En naar de omstandigheden waaronder het testament is opgemaakt. Is daarna toch nog onduidelijk hoe het testament moet worden uitgelegd, dan zijn ook de daden en verklaringen buiten het testament om van belang.
Vergeten testament met extra zure uitwerking voor de partner
De rechtbank oordeelt dat het testament taalkundig helder is. Ook op grond van de beoogde verhoudingen en de omstandigheden waaronder het testament is opgemaakt (kort na de scheiding van zijn ex), kan volgens de rechtbank de rechtskracht niet aan het testament ontnomen worden. De daden en/of verklaringen buiten het testament om zijn dan niet meer van belang voor de uitleg van het testament.
In deze zaak blijkt uit verschillende verklaringen dat de man dacht dat hij zijn vrouw verzorgd zou achterlaten door het geregistreerd partnerschap. Hij was het bestaan van het oude testament waarschijnlijk vergeten, waardoor zij niet van hem erft.
Omdat hij en zijn vrouw geen partnerschapsvoorwaarden hadden opgemaakt, werkt het bestaande testament extra zuur voor haar uit. Zij had namelijk een erfenis van haar ouders gekregen, die door de ontbrekende partnerschapsvoorwaarden tot de partnerschapsgemeenschap is gaan behoren. De(stief)zonen hadden recht op de helft van die gemeenschap en erfden zo dus ook een deel van haar erfenis.
Moraal van dit verhaal
Na een echtscheiding worden de kinderen vaak in een testament tot enige erfgenamen benoemd. Al was het alleen maar om te voorkomen dat de ex-partner nog enige aanspraak zou kunnen maken. Als de jaren verstrijken en de ex-partner een nieuwe partner vindt, kan dat testament inmiddels in de vergetelheid zijn geraakt. Als de partners dan een huwelijk of geregistreerd partnerschap met elkaar aangaan en verder niets regelen, geldt bij overlijden van de ex-partner het wettelijk versterferfrecht níet. Er is immers al een bestaand testament. Wil je een situatie als deze voorkomen, dan is het verstandig om:
- na te vragen of er een testament is en zo ja, om dit op te vragen;
- als er een nieuwe partner in beeld is gekomen, de inhoud van dat testament te checken; en
- zonodig je cliënt attent te maken op het feit dat het bestaande testament moet worden herroepen als hij/zij wil dat de nieuwe partner van hem/haar erft.
Weet je cliënt niet meer of er een bestaand testament is, adviseer hem/haar dan om dit te controleren in het testamentenregister of bij een notaris. Of vraag je cliënt om dit voor hem of haar te doen.
Huwelijkse voorwaarden en partnerschapsvoorwaarden
De man en de vrouw in deze zaak waren in 2009 geen partnerschapsvoorwaarden overeengekomen bij het aangaan van het geregistreerd partnerschap. Dit had bij het overlijden van de man ook tot gevolg dat de erfenis van de ouders van de vrouw tot het gemeenschappelijk vermogen behoorde. Naast het feit dat de vrouw niet erfde, zag zij daardoor ook een deel van haar eigen erfenis verdwijnen naar haar (stief)zonen.
Op huwelijken/geregistreerde partnerschappen van vóór 1 januari 2018 zijn de oude regels van het huwelijksvermogensrecht van toepassing gebleven. Bij deze huwelijken/geregistreerde partnerschappen kan ook dit gevolg zich dus nog steeds voordoen als er geen huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden zijn opgemaakt.