De informele wil van vader
Soms komen de erfgenamen van een erflater na zijn overlijden tot de conclusie, dat deze feitelijk een andere verdeling had gewild dan die uit het testament, of (als er geen testament is gemaakt) de verdeling krachtens wettelijk versterferfrecht. Voorbeeld: vader overlijdt zonder partner en heeft drie kinderen. Zijn kinderen weten dat hij zijn woning graag om niet wilde nalaten aan een goede kennis, maar hij heeft dit niet meer testamentair kunnen vastleggen. Toch willen de kinderen zijn wens graag respecteren. Zij kunnen de woning dan zelf overdragen aan de kennis, maar dit kan leiden tot een aanvullende heffing van schenk- en overdrachtsbelasting. Is hier iets aan te doen?
Onder omstandigheden wel. In een besluit uit 2013 heeft de staatssecretaris hiervoor twee goedkeuringen afgegeven:
- Als de erflater geen testament had, kan de belanghebbende (in dit geval de kennis) aannemelijk maken dat de erflater een informele wil had, die bij zijn/haar overlijden nog steeds bestond. Hoe dat aannemelijk gemaakt kan worden, is niet bepaald. Dit geeft aan dat hiervoor best enige ruimte is. In ons voorbeeld zal de stem van de kinderen veel gewicht in de schaal kunnen leggen.
- Als de erflater wel een testament had, waarvan de erfgenamen in verband met de informele wil graag willen afwijken, dan is er ook een goedkeuring. Deze is echter slechts zelfden bruikbaar. Er moet dan worden aangetoond dat de erflater voor zijn overlijden zijn wil met een notaris heeft besproken. Dit komt niet vaak voor.
De tegemoetkoming is complex: er is alleen schenkbelasting verschuldigd voor zover er in totaal meer erfbelasting was geheven als de kennis de woning wel direct had geërfd. De geheven erfbelasting van de kinderen wordt niet verminderd en zij zullen deze dus zeer waarschijnlijk wel in rekening brengen aan de kennis. In dat geval vervalt de goedkeuring voor de overdrachtsbelasting. Hieraan zijn namelijk de voorwaarden verbonden dat de onroerende zaak (door de erfgenamen) wordt geschonken en dat deze (voor de kennis) geen lasten met zich meebrengt.
Tip
Heeft je cliënt voor zijn overlijden zijn informele wil geuit, die de erfgenamen willen respecteren – en is er geen testament of geen nieuw testament opgemaakt? Denk dan aan de goedkeuringen die hiervoor zijn gegeven.