Koopovereenkomst nietig door onrechtmatige staatssteun
Nadat de onderhandelingen met private kopers zijn gestrand, onderhandelt een vloerenfabrikant met een gemeente over de verkoop van zijn grond met fabriek. De gemeente koopt de grond met fabriek voor € 2 miljoen meer dan de marktwaarde. De vloerenfabrikant ontvangt de marktwaarde, maar de € 2 miljoen extra blijft uit. De gemeente weigert dit bedrag te betalen omdat dit onrechtmatige staatssteun zou zijn. Dat is juist, oordeelt Hof Arnhem-Leeuwarden. Het bedrag boven de marktwaarde had immers ter goedkeuring moeten worden gemeld bij de Europese Commissie. Dat is niet gebeurd, waardoor de gehele koopovereenkomst nietig is.
Hoewel slechts een deel van de koopsom in strijd is met het verbod op onrechtmatige staatssteun, maakt het hof toch de gehele koopovereenkomst ongedaan. Van partiële nietigheid van de koopovereenkomst waarbij de rest van de koopovereenkomst dus in stand zou blijven, kan slechts sprake zijn als dit deel los zou staan van het nietige deel van de overeenkomst. Maar volgens het hof zijn de delen onverbrekelijk met elkaar verbonden.
Tip
Als een gemeente en een grondeigenaar met elkaar onderhandelen over de koop van grond, kan het gebeuren dat zij er samen niet uit dreigen te komen. De gemeente besluiten kan dan besluiten om dat zij bij gebreke van minnelijke overeenstemming zal overgaan tot onteigening. In dat geval is er geen sprake van staatssteun. Maar zolang er nog geen formeel besluit is genomen over onteigening bij gebreke van minnelijke overeenstemming, kan het vergoeden van bijkomende schade (zoals de kosten van bedrijfsverplaatsing) worden aangemerkt als staatssteun. Het is daarom verstandig om in de koopovereenkomst duidelijk vast te leggen dat er wordt aangekocht op onteigeningsbasis. Ook is het raadzaam om afspraken vast te leggen over hoe er wordt gehandeld als er achteraf blijkt sprake te zijn van staatssteun.