De valkuil van schenken binnen 180 dagen voor overlijden
De 180-dagenregeling speelt een belangrijke rol bij schenkingen die kort voor een overlijden worden gedaan. Volgens de wet (artikel 12 Successiewet) geldt dat een schenking die binnen 180 dagen vóór het overlijden van de schenker heeft plaatsgevonden, wordt beschouwd als onderdeel van de nalatenschap. Hiermee wordt voorkomen dat er vlak voor overlijden nog vermogen wordt weggegeven om erfbelasting te besparen. Dit betekent dat er erfbelasting over moet worden betaald, ook al is op het moment van schenken misschien al schenkbelasting voldaan. Op dit punt zijn er plannen om de aangifteplicht van schenkingen te versoepelen.
Óf en hoe dit in de praktijk zal uitpakken, moeten we nog afwachten. De regeling als zodanig behoudt echter zijn strekking. Op de toepassing van de 180-dagenregeling bestaan wel enkele uitzonderingen. Deze gelden onder andere voor schenkingen door ouders aan kinderen voor wie de eenmalig verhoogde vrijstelling van toepassing is. Deze vrijgestelde bedragen worden niet fictief tot de nalatenschap gerekend, zelfs niet als ze binnen de 180-dagen termijn zijn geschonken. Verder geldt de fictie niet voor een schenking aan iemand die niet in staat is om zijn schulden te betalen – indien en voor zover het verkregene ertoe strekt om die persoon daartoe in staat te stellen.
Tijdstip schenking
Het tijdstip van de schenking wordt bepaald door het moment waarop de schenking civielrechtelijk ‘perfect’ is. In beginsel is dat het moment waarop de schenkingsovereenkomst tot stand komt, mits er geen opschortende voorwaarden zijn. Bij geldschenkingen kan de daadwerkelijke overboeking het relevante moment zijn, als daarmee de schenking juridisch wordt voltooid. In de jurisprudentie is bevestigd dat de feitelijke uitvoering prevaleert boven een eerdere belofte wanneer de overeenkomst nog niet juridisch perfect was. Dit is echter afhankelijk van het object en eventuele voorwaarden.
Tip
De 180-dagenregeling is een belangrijke antimisbruikregeling. Wie (jaarlijks) een schenking wil doen, kan dat het beste meteen doen op 1 januari van een kalenderjaar of zo snel mogelijk daarna, omdat daarmee de kans op de 180-dagenregeling het kleinste is. Door dan te schenken heb je na zes maanden al zeker gesteld dat de schenking bij overlijden niet alsnog belast wordt.